De brochure ‘Beeldenrijk’ gaat over kinderen die hoogsensitief én hoogbegaafd zijn. Waarom is bij deze kinderen de kans op onderpresteren groot?
Hoogsensitieve kinderen zijn empathisch, gewetensvol, nauwgezet, associatief en creatief. Combineren zij deze kwaliteiten met kenmerken van hoogbegaafdheid (slim, origineel, diepzinnig, vernieuwend, onderzoekend), dan zien we kinderen met een directe en complexe wisselwerking tussen een grote gevoeligheid en een creatieve intelligentie. Over deze kinderen gaat de LiHSK-brochure ‘Beeldenrijk : kinderen die zowel hoogsensitief als hoogbegaafd zijn’.
Hoogsensitief/hoogbegaafd
Na een korte uitleg over wat hoogsensitief is en wat hoogbegaafd is, volgt informatie over de combinatie van beide eigenschappen. Eerst als omschrijving (relationeel, emotioneel, sociaal, cognitief), vervolgens naar leeftijd (baby, peuter, jong kind, tiener). Een citaat uit de omschrijving emotioneel:
“Ook zijn hoogsensitief/hoogbegaafde kinderen vaak perfectionistisch. Ze hebben een duidelijk beeld in hun hoofd van wat ze willen of wat ze (moeten) kunnen. Het ene kind weet vervolgens al dat een dergelijk resultaat niet haalbaar is en begint er niet eens aan. Het andere kind probeert en zet door, maar ervaart het resultaat als ontoereikend. De gemaakte vorm voldoet vrijwel nooit aan het perfecte beeld dat in het hoofd van het kind bestaat. Dat leidt tot gevoel van falen. Hoogsensitief/hoogbegaafde kinderen kunnen rondlopen met diepe frustraties over hun eigen onvermogen.”
Testen en toetsen
Hoogbegaafde kinderen worden vaak opgespoord met behulp van testen en toetsen. Hoe zit dat bij hoogsensitief/hoogbegaafde kinderen? Wanneer er sprake is van een visueel-ruimtelijke wijze van informatieverwerking (ook wel beelddenken genoemd) is het aspect ‘tijd’ in testen en toetsen een zwakke plek. Uitgelegd wordt hoe dit in een WISC-intelligentietest, een AVI-test en een Cito-toets problemen kan geven in de uitkomsten.
Ook is er aandacht voor het realistisch rekenen. De bedoeling daarbij is dat kinderen de rekenregels zelf ontdekken, dat ze (concrete) problemen leren oplossen met behulp van eigen strategieën en inzichten. Maar hoogsensitief/hoogbegaafde kinderen leren hierdoor vaak onvoldoende rekenen. Ze hebben behoefte aan een duidelijke instructie, één oplossingsprocedure en een goede automatisering. Uitgelegd wordt waarom en hoe die instructie eruit moet zien.
Onderpresteren
Hoogsensitiviteit kan van negatieve invloed zijn op hoogbegaafdheid wanneer de aan gevoeligheid gerelateerde eigenschappen als reflectie en perfectie het leveren van prestaties in de weg staan. Kinderen die zich structureel aanpassen aan het (lagere) niveau van klasgenootjes, terwijl ze meer in hun mars hebben, zijn aan het onderpresteren. Kenmerken van onderpresteren worden in de brochure gegeven.
Wat hoogsensitieve kinderen het liefst vermijden is opvallen. Ze zullen niet snel iets doen dat ‘anders’ is, omdat ze daarmee opmerkingen van andere kinderen in de hand werken. Een hoogsensitief/hoogbegaafd kind wordt er daarom waarschijnlijk niet gelukkiger van om als enige in de klas te versnellen, compacten of verrijken met de lesstof. Plaatsing in een plusgroep of verrijkingsklas is een betere oplossing, omdat het kind zich daarin optrekt aan het hoge niveau van de anderen, en juist niet opvalt wanneer het blijk geeft van inzicht, kennis en nieuwsgierigheid.
Opmerkzaam
Is de gevoeligheid van alle hoogsensitieve kinderen hetzelfde? Of is deze anders wanneer kinderen zowel hoogsensitief als hoogbegaafd zijn? Aan de hand van voorbeelden van Marcel en Colin wordt het verschil uitgelegd tussen de opmerkzaamheid van een hoogsensitief kind en een hoogsensitief/hoogbegaafd kind. Meer uitleg wordt gegeven over omgaan met kritiek en met angsten.
Vaak wordt geconcludeerd dat een hoogsensitief/hoogbegaafd kind sociaal en emotioneel gezien achter ligt op leeftijdsgenootjes. Is dat waar? Wie weet hoe hij moet kijken zal juist waarnemen dat het kind een voorsprong heeft op dit gebied. “Deze kinderen hebben andere waarden dan hun leeftijdsgenoten, en behoorlijk volwassen ideeën over vriendschap, liefde en omgang met elkaar. Maar als je de enige in je omgeving bent met dergelijke ideeën, vind je weinig aansluiting bij leeftijdsgenoten.”
Beeldenrijk
De brochure Beeldenrijk bestaat uit 44 pagina’s, gevuld met tekst, voorbeelden, tabellen (visueel-ruimtelijk vs. auditief-volgordelijk leren; intelligentie vs. hoogbegaafdheid), afbeeldingen en een literatuurverwijzing.
De brochure is geschreven door Gerarda van der Veen en een exclusieve uitgave van LiHSK. Daarom uitsluitend te bestellen via de LiHSK-webshop.
